Jumbo en Polare overwegen jou als klant in hun winkel te volgen met behulp van je eigen smartphone. Zo kunnen ze precies in kaart brengen hoe vaak je in de winkel komt, welke route je in de winkel volgt (loop je iedere keer langs de schappen met wijn?), en hoe lang je bij bepaalde producten stilstaat (twijfel je over de aanschaf van een bepaald tijdschrift?). Dit idee legt twee fundamentele problemen bloot.
Vooralsnog hoeven alleen gebruikers van gratis diensten als wederdienst toe te staan dat ze uitgebreid gevolgd en geprofileerd worden. Die gebruikers zijn dan ook geen klanten van de dienst (net zo min als varkens klanten zijn van de varkensfokkerij...). Ze zijn juiste de koopwaar die die diensten aan advertentie bedrijven en anderen doorverkopen.
Steeds meer bedrijven met werkelijk betalende klanten (in de traditionele zin) krijgen kennelijk het gevoel dat ze de boot missen. Dat ze op een potentiële melkkoe zitten, die hoognodig gemolken moet worden. (Hallo, Equens.) We vinden het kennelijk zo langzamerhand normaal worden dat Jan en alleman onze levenswandel in de gaten houdt. Zelfs als ons dat helemaal niets oplevert (en zeker wat kost). (Of krijgen we straks van Jumbo onze boodschappen gratis?) Dit duidt op een roekeloze veronachtzaming van basale waarden in onze samenleving voor economisch gewin op de korte termijn.
Door het systeem op smart phones te baseren (of ze daar nu GSM, WiFi of Blueetooth voor gebruiken) kan de Jumbo zijn klanten bij een volgend bezoek terug herkennen. Daar zorgen de unieke codes voor die GSM, WiFi of Blueetooth nu eenmaal standaard uitzenden. De Jumbo kan dus in de loop van maanden een uitgebreid profiel van je gedrag in de winkel opstellen.
En daarmee komen we op het tweede fundamentele probleem. De systemen die de Jumbo wil gebruiken om ons te volgen (GSM, WiFi of Bluetooth) zijn in een tijd ontworpen waarin niemand nog nadacht over de privacy impact van die systemen. Niemand kwam destijds op het idee dat de unieke codes die die systemen uitzenden ooit gebruikt zouden worden om ons te volgen (buiten het normale gebruik van dat systeem om, natuurlijk). Het wordt de hoogste tijd om dat te veranderen. Door privacy by design serieus te nemen, en privacy vanaf het begin mee te nemen bij het ontwerp van een systeem. Zodat deze problemen zich in de toekomst niet meer onverwacht voor kunnen doen.
Grappig genoeg werd dezelfde dag het OFF Pocket een kickstarter project aangekondigd. Door je mobiel in deze bescherm hoes te stoppen worden alle draadloze signalen die je mobiel uitstraalt geblokkeerd. Toen ik het las leek me het een lame idee (ondermeer omdat op deze manier de batterij van je mobiel wel heel erg snel leeg loopt omdat alle zenders uit alle macht proberen alsnog door de hoes te dringen, op zoek naar een beschikbaar netwerk). Maar bij nader inzien is het kennelijk toch nodig om jezelf op deze manier te beschermen, tegen al te nieuwsgierige grootgrutters... Al is het maar op de korte termijn, totdat deze 'weeffout' is opgelost.