Mag Facebook weghalen wat het wil?

Vorige week vroeg ik me, met de naderende bevrijdingsdag in mijn achterhoofd, af hoe vrij we nu eigenlijk zijn als Facebook bepaalt wat satire is en spotprenten van president Erdoğan van Turkije verwijdert. In de NRC van zaterdag 7 mei schrijft Peter Olsthoorn dat Facebook mag weghalen wat het wil:

Facebook is een private ruimte en hanteert eigen regels. Terecht, vindt Peter Olsthoorn. In Ikea mag je toch ook niet je borsten ontbloten?

Is dat inderdaad terecht?

Peter's analogie met Ikea is natuurlijk vanuit demagogisch oogpunt een mooi gekozen argument, maar slaat bij nadere inspectie de plank toch volledig mis.

Ten eerste verkoopt Ikea meubels. Het is geen platform voor het al dan niet ontbloten van borsten. Facebook is bij uitstek een platform voor het delen van informatie en meningen. Daar kan Facebook dus ook op aangesproken worden. Als Ikea een open platform voor de verkoop van meubelen zou zijn (zeg maar een soort Marktplaats), dan zou Ikea ook aangesproken kunnen worden op het weigeren van de verkoop van een meubel dat niet bij Ikea in de smaak valt.

Ten tweede: het hangt er erg van af in welk land de vestiging van Ikea staat die je bezoekt. Niet dat er een vestiging zal zijn die het ontbloten van borsten verplicht zal stellen. Maar een Ikea in zeg Afghanistan zal niet toestaan dat je als vrouw zonder burqa binnenkomt terwijl een vestiging in Rotterdam niet zal toestaan dat ze met een burqa binnenkomt. Met andere woorden: de van toepassing zijnde wetten maken nogal wat uit.

Dat is voor een wereldwijd opererend bedrijf als Facebook natuurlijk lastig. Vooral omdat er op veel terreinen in deze wereld geen algemeen onderschreven normen en waarden zijn. Daar waar de ene samenleving vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel heeft staan, draaien andere landen hun handen niet om voor censuur.

Het is wat mij betreft dan niet vanzelfsprekend dat Facebook dan dus maar haar eigen (conservatief Amerikaanse) normen aan de wereld oplegt. Niet alleen als het gaat om de vraag wat censuur is, maar bijvoorbeeld ook over de vraag wat pornografisch is, kwetsend is, politiek incorrect is, etc.

Heel vervelend van Facebook, maar het is zinniger ons te bekommeren om behoud van de vrije ruimte zoals internet ooit hier is begonnen. Zodat iedereen daar naar hartenlust ge- en misbruik van kan blijven maken om anderen te helpen, kietelen of simpelweg het leven zuur te maken. Gewoon omdat dit lekker mag en moet mogen.

Facebook's ambitie is niets meer of minder dan voor veel gebruikers (in landen als India) het hele internet te zijn dat ze ooit te zien krijgen. Juist daarom moeten we ons wel hier om bekommeren! Een private partij mag niet zomaar doen wat haar goeddunkt. Zeker niet als deze een welhaast publieke functie uitvoert.